Tου Παντελη Μπουκαλα από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009)
Eχει και το τυχαίο τον τρόπο του να μιλήσει. Με το γύρισμα του χρόνου, ψευτοτακτοποιούσα το αρχείο μου, πλημμελέστατα συντηρούμενο και πριν από τον καιρό του Ιντερνετ και των ψαχτηριών του. Αλλα ζητούσα, λοιπόν, κι άλλο ανασύρθηκε από μια φαρμακερή σύμπτωση: η ακροτελεύτια παράγραφος ενός ρεπορτάζ της «Καθημερινής» για τις πολιτικές εξελίξεις στο Ισραήλ, ακριβώς ένα χρόνο πριν, Πέμπτη, 17 Ιανουαρίου του 2008. Αντιγράφω: «Στο μεταξύ, τρεις ακόμα άμαχοι Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων και ένα δεκατριάχρονο αγόρι, σκοτώθηκαν χθες όταν ισραηλινό μαχητικό έπληξε με ρουκέτα όχημα στην πόλη της Γάζας. Στα θύματα συγκαταλέγονται ο πατέρας και ο θείος του παιδιού. Στόχος του ισραηλινού μαχητικού ήταν αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν ένοπλοι της ισλαμικής Τζιχάντ, όμως ο πύραυλος αστόχησε»...
Μια είδηση από το παρελθόν, το κοντινό και το απώτερο, μια είδηση του φονικότατου παρόντος, αλλά, πολύ φοβάμαι, και μια είδηση από το μέλλον, το κοντινό και το απώτερο. Ολες οι κομβικές λέξεις με τις οποίες μπορούμε να αφηγηθούμε συνοπτικά μια ιστορία δεκαετιών, είναι εδώ, στο προ έτους ειδησάριο: «άμαχοι Παλαιστίνιοι», «ισραηλινό μαχητικό», «ο πύραυλος αστόχησε», σκοτωμένο «αγόρι»: η ηλικία του μπορεί να κυμαίνεται από ελάχιστους μήνες έως τα δεκαοχτώ χρόνια· έπειτα το αγόρι ταξινομείται από τους πολεμίους στους μαχητές, άρα στους αυτοδικαίως φονεύσιμους και φονευτέους... Η επανάληψη της «αστοχίας», χρόνια τώρα, με τη σιωπηρή αποδοχή της, έχει φτάσει να παραστήσει σαν φυσικό, απολύτως νόμιμο και αναμφισβήτητο το δικαίωμα στον φόνο. Κι αφού ένας νεκρός είναι ένα τίποτα (ενώ ένας νεκρός και μόνον ένας θα έπρεπε δηλαδή να θεωρείται ίσος με το παν), κάποια στιγμή οι χίλιοι νεκροί, όσοι σκοτώθηκαν στη Γάζα μέσα σε δεκαπέντε μέρες από τα ανελέητα ισραηλινά πυρά, είναι χίλια τίποτε.
Η γενοκτονία δεν είναι ζήτημα αριθμών, ποσότητας, μάζας· επέρχεται όταν στον νου και την ψυχή του πολεμίου αρχίζεις να μετράς σαν πράγμα ή σαν ζώο άλογο. Και δεν συντελείται μόνον όταν θανατώνεται μεγάλο τμήμα ενός πληθυσμού αλλά κι όταν το τμήμα αυτό εμποδίζεται διά των όπλων και διά των τειχών (όπως συμβαίνει στην Παλαιστίνη σε πείσμα δεκάδων καταδικαστικών αποφάσεων του ΟΗΕ) να ζήσει έστω έναν ταπεινότατο βίο, όταν του στερούνται μεθοδικά και σε ανυπόφορο πλάτος χρόνου τα φάρμακα, το νερό, το ψωμί, η δυνατότητά του να κινηθεί, να σπουδάσει, να υπάρξει. Το ερώτημα μιας Παλαιστίνιας, όπως την είδαμε να το συλλαβίζει σε μία από τις λιγοστές σκηνές που επιτρέπουν οι λογοκριτές εισβολείς να καταγραφούν, το ερώτημα «γιατί είναι τόσο φτηνό το αίμα των Παλαιστινίων;» τα λέει όλα με ελάχιστες λέξεις. Και γίνεται σπαρακτικότερο το ερώτημα αυτό γιατί λίγες δεκαετίες πριν το είχαν πει με άλλες λέξεις, αλλά με το ίδιο αμήχανο παράπονο και με τον ίδιο τρόμο, οι Εβραίοι, όταν συνειδητοποίησαν πως οι Γερμανοί τούς μετρούσαν σαν κατσαρίδες, φονεύσιμες και φονευτέες κατσαρίδες, ψυχρά και μαζικά.
Αλλά και το χιλιοτριμμένο δημοσιογραφικό κλισέ «στο μεταξύ» με το οποίο άρχιζε η περσινή ειδησούλα, έχει κι αυτό κάτι να πει: Ενας λαός, ο παλαιστινιακός, αναγκάζεται να ζει επί δεκαετίες αφότου στερήθηκε τα εδάφη του σε κάποιο «μεταξύ», γεωγραφικό, χρονικό, πολιτειακό και υποστασιακό, σε ένα ανασφαλέστατο ενδιάμεσο, σε ένα μεταίχμιο κάτω από το οποίο ανοίγεται άβυσσος. Εχει και δεν έχει πατρίδα, έχει και δεν έχει κράτος, έχει και δεν έχει επίσημη παρουσία στον ΟΗΕ, έχει και δεν έχει δικαιώματα, στοιχειώδη δικαιώματα, έχει και δεν έχει αναγνώριση από τη λεγόμενη διεθνή κοινότητα που, ακόμα κι όταν συγκινείται, δεν διαθέτει ή δεν αναζητεί επιμόνως υλικούς τρόπους για να εκφράσει τη συγκίνηση και τη συμπαράστασή της· ίσως την εμποδίζει ο ενδόμυχος φόβος μήπως κατηγορηθεί για αντισημιτισμό ή και για παραγνώριση του Ολοκαυτώματος. Το Ολοκαύτωμα, ωστόσο, όχι απλώς παραγνωρίζεται αλλά περιφρονείται, απαξιώνεται και εξουθενώνεται ηθικά όταν χρησιμοποιείται ρητά ή διά υπαινιγμών σαν άλλοθι διαρκείας και για οτιδήποτε.
Οσα συμβαίνουν σήμερα στη Γάζα, με την αδυσώπητη επίθεση από στεριά, θάλασσα και αέρα, που στόχος της είναι η ψυχική, πολιτική, ηθική, ενδεχομένως και φυσική εκμηδένιση ενός ολόκληρου λαού, φέρνουν στον νου κάποια άλλα «ειδησάρια» από το πολύ μακρινό παρελθόν, εξίσου ματωμένα, έτσι όπως έχουν καταγραφεί στη Βίβλο. Για την Ιεριχώ και την πτώση της μαθαίναμε βέβαια κι εμείς εδώ, στο δικό μας χριστιανικό σχολείο. Τι μαθαίναμε; Για τον θαυματοποιό Θεό, μπροστά στη μεροληπτικότατα αποκαλυπτόμενη δύναμη του οποίου δεν άντεχαν τείχη και κάστρα. «Συγκεκλεισμένη και ωχυρωμένη» ήταν η Ιεριχώ (η Γάζα πάντως δεν είναι, μάλλον με το μεσολογγίτικο αλωνάκι μοιάζει) αλλά «είπεν Κύριος προς Ιησού» του Ναυή να παρελάσει επί εφτά ημέρες ο στρατός γύρω από τα τείχη, με εφτά ιερείς μπροστά του που θα κρατάνε εφτά κεράτινες σάλπιγγες. «Και τη ημέρα τη εβδόμη εσάλπισαν ταις σάλπιγξιν οι ιερείς· ως δε ήκουσεν ο λαός την φωνήν των σαλπίγγων αλάλαξεν πας ο λαός άμα αλαλαγμώ μεγάλω και ισχυρώ. Και έπεσεν άπαν το τείχος κύκλω, και ανέβη πας ο λαός εις την πόλιν».
Αυτά μαθαίναμε. Για το θαύμα. Για το έγκλημα που ακολούθησε το θαύμα με τις ευλογίες και την καθοδήγηση ενός εθνικοποιημένου Θεού, τίποτα δεν μαθαίναμε, αφού οι δάσκαλοι φρόντιζαν να λογοκρίνουν και τις Γραφές· γεμάτη συγκαλύψεις και παραποιήσεις η ιστορία των ανθρώπων. Δεν μαθαίναμε δηλαδή ότι μόλις έπεσαν τα τείχη «ανεθεμάτισεν αυτήν [την Ιεριχώ] ο Ιησούς και όσα ην εν τη πόλει από ανδρός και έως γυναικός, από νεανίσκου και έως πρεσβύτου και έως μόσχου και υποζυγίου, εν στόματι ρομφαίας». Που πάει να πει, σύμφωνα με την επίσημη μετάφραση της Βιβλικής Εταιρίας: «Καθετί που υπήρχε στην πόλη, άνδρες και γυναίκες, νέοι, γέροι, βόδια, πρόβατα και γαϊδούρια παραδόθηκαν στη σφαγή». Αλλά όπως επίσης ΔΕΝ μαθαίναμε στο σχολείο και στο υποχρεωτικό κατηχητικό, ο αφανισμός αυτός δεν συνέβη άπαξ. Είχε τα προηγούμενά του και τα επόμενά του. Είτε με τον Μωυσή επικεφαλής, όπως διαβάζουμε στους «Αριθμούς» της Βίβλου («και επάταξεν αυτόν Ισραήλ φόνω μαχαίρης και κατεκυρίευσεν της γης αυτού» πληροφορούμαστε για τη μοίρα των Αμορραίων), είτε με τον Ιησού του Ναυή, οι πόλεις όλες, όσες βρέθηκαν στον δρόμο τους, εκθεμελιώθηκαν. Λαχίς, Λιβνά, Μακκηδά, Εγλών, Χεβρών - πόλεις που υπήρξαν, λαοί που υπήρξαν. Ιδού η βιβλική περιγραφή των αλλεπάλληλων σφαγών κατά την επίσημη και πάλι μετάφραση: «Επιτέθηκαν στην πόλη και σκότωσαν όλους τους κατοίκους της και τον βασιλιά της. Επίσης κατέλαβαν όλες τις γύρω πόλεις και σκότωσαν τους κατοίκους τους· δεν άφησαν κανένα να ξεφύγει. [...] Ο Ιησούς κυρίεψε όλη τη χώρα· την ορεινή περιοχή και τις περιοχές του Νότου, την πεδινή περιοχή και τις πλαγιές των βουνών. Εξολόθρευσε όλους τους βασιλιάδες της χώρας. Καθώς και κάθε πλάσμα ζωντανό. Δεν άφησε κανένα να ξεφύγει, όπως τον είχε διατάξει ο Κύριος ο Θεός του Ισραήλ». Κανένα... Και στη γλώσσα των εβδομήκοντα αν το διαβάσουμε, μας κυριεύει η φρίκη: «Και παν εμπνέον ζωής εξωλόθρευσεν, ον τρόπον ενετείλατο Κύριος ο θεός Ισραήλ».
Τίποτε καλό δεν φαίνεται να μας διδάσκει η ιστορία, που πάντως δεν είναι «γονιδιακή», άλλωστε οι σφαγές δεν είναι αποκλειστικότητα κανενός έθνους και καμιάς θρησκείας. Κανένα λαό δεν τον βαραίνουν τα κρίματα των προγόνων του, ακόμα κι αν η συμπεριφορά του τείνει να αποδείξει ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν τραγωδία, όχι σαν φάρσα. Για τη σημερινή του στάση και δράση κρίνεται το Ισραήλ. Και καταδικάζεται. Και αυστηρότερα απ' όλους το καταδικάζουν οι γενναίοι πολίτες του που διαδηλώνουν κατά των φονικών επιλογών της ηγεσίας τους αλλά και οι ιερές σκιές του Ολοκαυτώματος.
